“Yemiyor ama hareketli maşallah.”
“Zayıf ama boyu uzun.”
“Biraz geç büyür o, biz de öyleydik.”
Bu cümleler masum gibi görünse de, büyüme geriliğinin üzerini örtebilir. Oysa büyüme geriliği, çocuğun vücudunun bize sessizce “yolunda gitmeyen bir şey var” demesidir.

Büyüme Geriliği Nedir?

Büyüme geriliği, çocuğun boyunun ve/veya kilosunun yaşına ve cinsiyetine göre beklenenden düşük olmasıdır.
Ancak sadece “kısa boy” demek değildir.
Esas uyarıcı, büyüme hızının yavaşlamasıdır.

“Boyu 3. persentilin altındaysa” veya
“Büyüme hızı yılda 4 cm’den azsa (3 yaş sonrası)” mutlaka değerlendirme gerekir.

Tipik Senaryolar

• 6 yaşında çocuk, 4 yaş kıyafetleri giyiyor
• Aynı sınıftaki arkadaşlarına göre belirgin kısa ve zayıf
• Boyu 25. persentildeyken yıllar içinde 3. persentilin altına düşüyor

Bu gibi durumlar büyüme geriliği açısından değerlendirilmeli.

Nedenleri Neler Olabilir?

1. Beslenme Yetersizliği

• En sık nedenlerden biri
• Yetersiz kalori, protein, demir, çinko alımı

2. Kronik Hastalıklar

• Çölyak hastalığı
• Böbrek veya kalp yetmezliği
• İnflamatuvar barsak hastalıkları

3. Endokrin Problemler

• Büyüme hormonu eksikliği
• Hipotiroidi (tiroid hormon yetmezliği)
• Erken veya geç ergenlik

4. Genetik Sendromlar

• Turner sendromu (kız çocuklarında kısa boy + puberte gecikmesi)
• Noonan sendromu, Russell-Silver sendromu vb.

🔍 Tanı Nasıl Konur?

• Büyüme eğrisinin analizi
• Büyüme hızı hesaplama
• Boy ve kilo persentilleri
• Gereken durumlarda:
  • Kan testleri (tiroid, büyüme hormonu, çölyak taraması)
  • Kemik yaşı grafisi
  • Endokrin ve genetik değerlendirme

✅ Ne Yapmalı?

• Düzenli pediatrik kontrol
• 6 ayda bir boy-kilo takibi
• Dengeli ve yeterli beslenme
• Uyku ve fiziksel aktivite düzeni
• Gerekirse uzman desteği (endokrinoloji, beslenme, genetik)

🧠 “Büyüme Geriliği” Tanısı Ne Anlama Gelir?

Bu tanı her zaman “ciddi bir hastalık” anlamına gelmez.
Ama erken tanı konursa, neden saptanır ve çocuk gelişimini yakalayabilir.
Geç kalındığında boy kısalığı kalıcı olabilir.

📌 Özetle…

Belirti	Anlamı
Boy-kilo eğrisinde ani düşüş	Altta yatan neden araştırılmalı
Yaşıtlarına göre belirgin kısa boy	Endokrin/genetik tarama gerekebilir
Aile kısa boylu olsa da çocuk hedef boydan sapıyorsa	İhmal edilmemeli

📏 Büyüme bir çocuğun “görünür sağlığı”dır. Eğer bir çocuk gelişim basamaklarını kaçırıyorsa, o sadece boy kaybetmiyor; geleceğini de riske atıyor olabilir. Erken fark edin, doğru takip edin.